تخمین تغذیه به آبخوان هرات در استان یزد بر پایه مطالعات نوسان سطح ایستابی

دشت هرات در فاصله 240 کیلومتری جنوب شهرستان یزد قرار گرفته است. این دشت یکی از دشت های نسبتاً وسیع در استان یزد بوده که به عنوان یکی از مناطق کشاورزی محسوب می گردد. بر اساس مطالعه هیدروگراف معرف آبخوان، سطح ایستابی دارای روند نزولی بوده و میزان افت سطح آب برای دوره 25 ساله مهر 68 تا بهمن 93 معادل 12/71 متر بوده که متوسط افت سالانه 50 سانتی متر می باشد. با بررسی هیستوگرام بارش در طول سال های آماری 93-1368 مشاهده گردید مقدار بارش از سال 82 به بعد کاهش محسوسی داشته و همچنین پراکندگی بارش ها افزایش یافته است. با توجه به هیدروگراف معرف آبخوان به همراه بارش، سطح ایستابی از سال 83 به بعد روند نزولی کاملاً مشخصی داشته که با کاهش بارندگی از این سال به بعد مطابقت دارد. لازم به ذکر است از اوایل دهه 80 دمای هوا به صورت واضحی افزایش یافته که این افزایش می تواند ضمن افزایش تبخیر و تعرق سبب افزایش برداشت از منابع آب زیرزمینی و کاهش سطح آب زیرزمینی گردد. بررسی ارتباط نوسان سطح ایستابی با برداشت از منابع آب زیرزمینی نشان می دهد که تعداد کل چاه ها، متوسط ساعت کارکرد چاه ها و به تبع آن مقدار تخلیه از منابع آب زیرزمینی از سال 1374 تا 1388 افزایش یافته که این عامل نیز می تواند یکی از دلایل افزایش شیب هیدروگراف از سال 1383 به بعد معرفی گردد. با توجه به نتایج حاصل از سری زمانی تأخیر زمانی محاسبه شده بین بارش و سطح ایستابی توسط دو روش تابع همبستگی متقابل و طیف متقابل از 1 تا 5 ماه محاسبه گردید. به منظور تخمین تغذیه به آبخوان هرات مقدار آبدهی ویژه با توجه به دانه بندی بافت خاک در لاگ های حفاری 7 درصد در نظر گرفته شد. مقدار میانگین تغذیه محاسباتی با روش نوسان سطح ایستابی معادل 15/29میلیون مترمکعب می باشد. ترسیم سری زمانی تغذیه همراه بارش به دفعات آن نشان می دهد هماهنگی بسیار خوبی بین آن ها وجود دارد. رابطه تغذیه و نسبت بارش به دفعات بارش از ضریب همبستگی مناسبی (r2=0.79) برخوردار می باشد که نشان دهنده ارتباط نزدیک این دو پارامتر می باشد.